Twijfel je tussen een operatie of bestraling bij prostaatkanker? Dit moet je weten over de keuzes, bijwerkingen en nieuwste inzichten in 2025

Veelvoorkomende behandelingen voor prostaatkanker

Operatie: Robot-geassisteerde verwijdering

Een van de reguliere behandelopties is volledige operatieve verwijdering van de prostaat. In Nederland wordt dit in 2025 doorgaans uitgevoerd met robot-ondersteunde chirurgie. Deze techniek staat bekend om de precisie, waardoor ernaar wordt gestreefd schade aan omliggend weefsel te beperken. De ingreep vindt plaats onder volledige narcose en duurt meestal enkele uren.

Voor wie is deze operatie vaak geschikt?

• Met name voor mannen bij wie de tumor beperkt is tot de prostaat.
• Voor patiënten in een redelijke lichamelijke conditie.
• Vaak bij hoog-risico prostaatkanker, zolang er geen uitgebreide uitzaaiingen zijn.

Proces en herstel:

• Doorgaans enkele dagen ziekenhuisopname.
• De hersteltijd varieert van enkele weken tot maanden.
• Nazorg en revalidatie, bijvoorbeeld gericht op de bekkenbodemspieren, zijn gebruikelijk.

Uitwendige bestraling (radiotherapie) in combinatie met hormoontherapie

Een ander behandelalternatief is uitwendige bestraling, waarbij stralingsbundels gericht op de prostaat worden toegepast. Hormoontherapie wordt vaak toegevoegd, waarbij de aanmaak van mannelijke hormonen wordt geremd, omdat deze de groei van de tumor kunnen beïnvloeden.

Voor wie is deze behandeling vaak geschikt?

• Voor patiënten waarbij een operatie niet wenselijk of mogelijk is, bijvoorbeeld door leeftijd of algehele gezondheid.
• In situaties waarin de tumor (vrijwel) beperkt is tot de prostaat.
• Kan worden overwogen bij hoog-risico tumoren in overleg met de behandelend arts.

Proces en verloop:

• De bestralingskuur beslaat doorgaans meerdere weken met dagelijkse behandelingen.
• Hormoontherapie wordt meestal vóór, tijdens en soms voor een langere periode na de bestraling gegeven.

Keuze tussen behandeling of operatie

Het is in 2025 niet wetenschappelijk vastgesteld welke behandeling voor iedere individuele patiënt het meest geschikt is. De keuze vindt plaats op basis van verschillende factoren, zoals:

• Grootte, ligging en agressiviteit van de tumor.
• Verwachte bijwerkingen.
• Leeftijd en algehele gezondheid van de patiënt.
• Persoonlijke voorkeur en levensstijl.

Actueel in 2025: De RECOVER-studie is lopend met als doel beter te kunnen voorspellen welke patiënten het meeste profijt hebben van welke therapie (operatie versus radiotherapie). Totdat de resultaten bekend zijn, nemen arts en patiënt samen een beslissing op basis van de beschikbare informatie.

Bijwerkingen en levenskwaliteit

Een belangrijk aandachtspunt bij zowel operatie als bestraling zijn mogelijke bijwerkingen, zoals urineverlies. Uit recente onderzoeken blijkt:

• Ongeveer één op de drie mannen heeft na behandeling last van urineverlies.
• Dit kan invloed hebben op seksualiteit, dagelijks leven en het zelfvertrouwen.
• Ongeveer een kwart van de mannen voelt zich hierdoor onzeker en één op de vijf schaamt zich ervoor.

Het bespreken van mogelijke bijwerkingen met de behandelend arts is belangrijk om samen een bewuste keuze te maken.

Krachttraining als aanvullende ondersteuning

Recente studies suggereren dat krachttraining ondersteunend kan werken tegen de negatieve effecten van hormoontherapie. Het advies aan mannen die hormoontherapie ondergaan, is om begeleide krachttraining te overwegen. Dit kan bijdragen aan behoud van spiermassa, energie en mogelijk het verminderen van klachten zoals vermoeidheid.

Overleving en prognose

De vooruitzichten voor mannen met prostaatkanker in Nederland zijn in 2025 relatief gunstig:

• De tienjaarsoverleving ligt rond de 80%, volgens de meest recente cijfers.
• Gepersonaliseerde overlevingscijfers zijn beschikbaar via kanker.nl, afgestemd op individuele situaties en tumorkenmerken. Dit kan helpen bij het nemen van een geïnformeerde behandelbeslissing.

Het verloop van het keuzeproces en wat je kunt verwachten

Behandeling vindt plaats in gespecialiseerde centra en ziekenhuizen verspreid door Nederland, vaak met multidisciplinaire teams van urologen, radiotherapeuten en oncologen. Patiënten krijgen daarbij begeleiding. Er zijn geen significante regionale verschillen in het aanbod van genoemde behandelingen. Nieuwe en experimentele therapieën zoals immuuntherapie, HIFU of focal therapy worden anno 2025 niet als standaardoptie aangeboden.

De reguliere behandeling en operatie worden in vrijwel alle gevallen vergoed vanuit de verplichte Nederlandse zorgverzekering.

Recente ontwikkelingen en onderzoek

• In 2025 zijn er geen grote doorbraken of introducties van innovaties binnen de standaard behandelopties.
• Onderzoeksinitiatieven richten zich op betere voorspellende onderzoeken (zoals de RECOVER-studie).
• Het Erasmus MC en andere centra zijn betrokken bij doorlopend en toekomstig onderzoek.

Praktische aandachtspunten voor patiënten

• Bekijk op kanker.nl de actuele prognoses en overlevingscijfers.
• Bespreek met je arts alle voor- en nadelen van de behandelingen, inclusief mogelijke bijwerkingen en het herstelproces.
• Informeer naar de mogelijkheden voor krachttraining, met name bij hormoontherapie.
• Overweeg om naasten te betrekken bij het besluitvormingsproces.

Conclusie

In Nederland zijn in 2025 de belangrijkste behandelopties voor prostaatkanker een robot-geassisteerde operatie of (combinatie van) uitwendige bestraling met hormoontherapie. De keuze voor een behandeling is afhankelijk van persoonlijke factoren. De overlevingskansen zijn over het algemeen goed, maar mogelijke bijwerkingen, waaronder urineverlies, vormen een belangrijk onderdeel van de afweging. Er zijn in 2025 geen grote wijzigingen in het standaard behandelaanbod ten opzichte van voorgaande jaren. Voor gepersonaliseerd advies en overlevingsinformatie kunnen mannen terecht op kanker.nl en bij hun behandelend artsen.

Bronnen

• IKNL – Nieuws over prostaatkanker
• Erasmus MC – Nieuw kankeronderzoek uit de startblokken in 2025
• Prostaatkankerstichting – Nieuws (PDF, 2025) (niet gebruikt voor detailinformatie)

Disclaimer: Alle inhoud, inclusief tekst, grafieken, afbeeldingen en informatie, op of beschikbaar via deze website is uitsluitend bedoeld voor algemene informatieve doeleinden. De informatie en materialen op deze pagina’s en de daarin vermelde voorwaarden, bepalingen en beschrijvingen kunnen zonder voorafgaande kennisgeving worden gewijzigd.