Tekenen van artritis psoriatica in Nederland 2025 herkennen en begrijpen

Wat is artritis psoriatica en hoe uit het zich?

Artritis psoriatica is een langdurige ontstekingsziekte van de gewrichten die valt onder de seronegatieve spondyloartropathieën. Het onderscheidt zich van andere vormen van artritis, zoals reumatoïde artritis (RA), doordat het bepaalde gewrichten op een kenmerkende manier aantast en vaak samen voorkomt met huidpsoriasis.

Kenmerken van artritis psoriatica

• Aantasting van distale tussenhands- en tenen gewrichten: Kleine gewrichten aan het uiteinde van de vingers en tenen kunnen aangedaan zijn, wat minder vaak voorkomt bij RA.
• Dactylitis: Hierbij zwelt een hele vinger of teen op door ontsteking van zowel het gewricht als omliggende pezen; dit is een diagnostisch kenmerk.
• Enthesitis: Ontsteking op de plekken waar pezen en ligamenten aan het bot vastzitten, wat pijn en stijfheid kan veroorzaken.
• Verschillende vormen:
  • Oligo-articulair of mono-articulair (weinig gewrichten betrokken)
  • Poly-articulair (veel gewrichten, lijkt op RA)
  • Axiale vorm (betrekking op de wervelkolom, lijkt op ankyloserende spondylitis)

Risicogroepen

• Personen met psoriasis, vooral wanneer er ook een familiegeschiedenis is van psoriasis of artritis psoriatica.
• Zowel mannen als vrouwen, meestal volwassen personen.
• Gewrichten van handen, voeten en soms de wervelkolom kunnen aangedaan zijn.

Het belang van tijdige herkenning van symptomen

Het herkennen van vroege signalen kan bijdragen aan het beperken van ernstige ontsteking en mogelijke schade aan de gewrichten. Vroege diagnose en behandeling worden in Nederland binnen gespecialiseerde zorgcentra aangeboden, waar multidisciplinaire teams samenwerken om optimale zorg te leveren.

• Doel van vroege herkenning: Een tijdige behandeling kan het ziektebeeld gunstig beïnvloeden.
• Doorverwijzing naar specialisten: Bij aanhoudende gewrichtsklachten samen met psoriasis wordt een specialistische evaluatie aanbevolen.
• Samenwerking van zorgverleners: Reumatologen, fysiotherapeuten en andere professionals werken samen om mobiliteit en functie te behouden.

Belangrijke symptomen om op te letten

Symptomen die kunnen wijzen op artritis psoriatica zijn onder andere:

• Gewrichtspijn en zwelling: Vaak asymmetrisch en onregelmatig verspreid over handen en voeten.
• Morgenstijfheid: Die langdurig aanhoudt.
• Nachtelijke pijn: Die de slaap kan verstoren.
• Dactylitis: Verdikte vingers of tenen met een “worstvormig” uiterlijk.
• Enthesitis: Pijn en stijfheid bij peesaanhechtingsplaatsen, bijvoorbeeld bij de hiel of onder de voet.
• Beperkte mobiliteit: Verminderde beweeglijkheid of functie van de getroffen gewrichten.
• Aanhoudende klachten: Die niet voldoende verbeteren met standaard pijnstilling zoals NSAID’s.

Bij het constateren van deze klachten, vooral in combinatie met psoriasis, is het raadzaam tijdig de huisarts of reumatoloog te raadplegen.

Diagnostische stappen bij artritis psoriatica

De diagnose wordt vastgesteld op basis van klinisch onderzoek, beeldvorming en laboratoriumonderzoek.

1. Anamnese en lichamelijk onderzoek

• Gedetailleerde voorgeschiedenis met aandacht voor psoriasis, klachten aan de gewrichten, familiegeschiedenis en bijkomende symptomen.
• Klinische beoordeling gericht op zwelling, pijnlijke gewrichten, tenosynovitis en dactylitis.
• Controle op tekenen van enthesitis.

2. Beeldvorming

• Echografie: Wordt gebruikt om vroege ontsteking aan gewrichten en pezen zichtbaar te maken.
• MRI: Kan bot-oedeem en schade aan botstructuren in een vroeg stadium aantonen.
• Röntgenfoto’s: Controleren op structurele veranderingen in handen, voeten en sacro-iliacale gewrichten.

3. Laboratoriumonderzoek

• Ontstekingswaarden zoals CRP en bezinking kunnen verhoogd zijn, maar dit is niet altijd het geval.
• Reumafactoren zijn meestal negatief, wat kan helpen bij het onderscheiden van RA.
• Andere oorzaken van artritis worden uitgesloten.

4. Toepassing van classificatiecriteria

In Nederland worden internationale criteria gebruikt om de diagnose op een gestandaardiseerde wijze te bevestigen en andere aandoeningen uit te sluiten.

Meten en monitoren van ziekteactiviteit

Verschillende klinische meetinstrumenten worden toegepast om de activiteit van de ziekte te beoordelen en de behandeling af te stemmen:

• DAS28 (Disease Activity Score): Meet het aantal pijnlijke en gezwollen gewrichten, ontstekingswaarden en patiëntervaringen.
• SDAI (Simplified Disease Activity Index): Vergelijkbaar met DAS28, aangevuld met ontstekingsparameters.
• CDAI (Clinical Disease Activity Index): Omvat beoordeling door arts en patiënt zonder laboratoriumwaarden.

Deze scores ondersteunen zorgverleners bij het evalueren van ziekteverloop en het bepalen van behandeldoelen zoals remissie of lage ziekteactiviteit.

Behandelopties in Nederland 2025

De behandeling van artritis psoriatica is gericht op het verminderen van pijn, het remmen van ontsteking en het behouden van functie, met een multidisciplinaire aanpak.

Medicamenteuze behandeling

• Eerste keuze: NSAID’s ter verlichting van symptomen.
• Onderhoud: Synthetische Disease-Modifying Antirheumatic Drugs (sDMARDs), bijvoorbeeld methotrexaat, worden vaak als eerstelijnsbehandeling ingezet.
• Wanneer nodig: Bij onvoldoende respons kunnen biologische DMARDs (bDMARDs) of Januskinase (JAK)-remmers worden voorgeschreven. Deze middelen richten zich op specifieke processen in het immuunsysteem.
• Kosten van biologische middelen kunnen hoog zijn (€10.000 - €15.000 per jaar), en het gebruik hiervan gebeurt onder strikte medische begeleiding.

Fysiotherapie en kinesitherapie

• Belangrijk voor het behouden van mobiliteit, het verminderen van pijn en het voorkomen van misvormingen.
• Therapie wordt afgestemd op het individu en de fase van ziekte.
• Technieken zoals hydrotherapie, mobilisatieoefeningen en spierversterking worden toegepast.
• Ergotherapie kan helpen bij aanpassingen in beweging en het gebruik van hulpmiddelen.

Preventie en voorlichting

• Informatie over zelfmanagement en ziekte draagt bij aan therapietrouw en het verbeteren van behandelresultaten.
• Multidisciplinaire teams ondersteunen bij het opstellen van behandelplannen en de verbetering van levenskwaliteit.

Adviezen voor mensen met psoriasis of verdenking op artritis psoriatica

• Let op aanhoudende gewrichtsklachten zoals pijn, stijfheid en zwelling, zeker bij aanwezigheid van psoriasis of een familiegeschiedenis daarvan.
• Raadpleeg tijdig een huisarts of reumatoloog bij dergelijke klachten.
• Sta open voor een combinatie van medicatie, fysiotherapie en educatie binnen een multidisciplinaire behandeling.
• Onderhoud een actieve en gezonde leefstijl om de functies te ondersteunen en bijkomende gezondheidsrisico’s te verminderen.
• Houd u aan voorgeschreven therapieën om complicaties zoveel mogelijk te beperken.

Samenvatting

Artritis psoriatica is een chronische aandoening waarbij het tijdig herkennen en behandelen kan bijdragen aan het beperken van gewrichtsschade en het behoud van mobiliteit. In Nederland is er een uitgebreide en multidisciplinaire zorginfrastructuur gericht op diagnostiek en therapie. Het is belangrijk om bij gewrichtsklachten, vooral in combinatie met psoriasis, professionele medische hulp te zoeken om de aandoening adequaat te laten behandelen.

Bronnen

• ReumaZorg Nederland – Aanbevelingen behandeling artritis psoriatica
• Richtlijnendatabase – Cardiovasculair risicomanagement (CVRM)
• Axxon – De essentiële rol van de kinesitherapeut bij artritis

Disclaimer: Alle inhoud, inclusief tekst, grafieken, afbeeldingen en informatie, op of beschikbaar via deze website is uitsluitend bedoeld voor algemene informatieve doeleinden. De informatie en materialen op deze pagina’s en de daarin vermelde voorwaarden, bepalingen en beschrijvingen kunnen zonder voorafgaande kennisgeving worden gewijzigd.